VPN: co to jest, kiedy warto z niego korzystać, przed czym chroni, ile kosztuje i dlaczego lepiej unikać darmowych. Przeczytaj wszystko, co warto wiedzieć o usłudze VPN.
Co to jest VPN i do czego służy?
VPN to skrót od Virtual Private Network” czyli wirtualnej sieci prywatnej, która służy do wysoce anonimowego łączenia się komputera/telefonu z internetem.
Jak działa VPN? Oferuje pośredniczenie: wchodząc do sieci łączysz się najpierw z serwerem VPN, a dopiero potem z docelową stroną www. Powstaje tunel komunikacji sieciowej: serwer VPN szyfruje połączenie i ukrywa adres IP Twojego urządzenia. Witryna, na którą wejdziesz będzie widziała tylko IP serwera.
Oznacza to, że korzystając z internetu w Warszawie możesz wybrać serwer zlokalizowany w Brazylii, a odwiedzana strona myśli, że faktycznie łączysz się z nią z tego kraju w Ameryce Południowej.
Dostępne są VPN komercyjne dla użytkowników indywidualnych, bezpłatne oraz wykorzystywane w firmach. Zaawansowane technicznie osoby potrafią samodzielnie postawić serwer VPN.
Czy warto włączyć VPN?
Warto włączyć VPN jeżeli chcesz:
- anonimowo przeglądać internet i korzystać z poczty elektronicznej, komunikatorów internetowych lub innych e-usług,
- ominąć ograniczenia regionalne nakładanych przez niektóre serwisy streamingowe (np. Netflix, Amazon, Disney+) – część udostępnia seriale i filmy tylko na terenie Stanów Zjednoczonych, VPN przyda się również jeżeli za granicą nie możesz włączyć polskich napisów/lektora,
- zabezpieczyć się podczas korzystania z publicznego Wi-Fi np. na lotniskach, w kawiarniach, galeriach handlowych lub bibliotekach,
- znaleźć okazje zakupowe – wiele produktów jest tańszych w sklepach online w innych krajach, liczysz na zakup biletów lotniczych w lepszej cenie,
- ominąć cenzurę nałożoną przez władze danego państwa (np. Chin, Arabii Saudyjskiej, Rosji),
- uniknąć ataków typu DDoS – ważne dla streamerów i graczy.
Jaki VPN darmowy i czy warto go brać?
Darmowy VPN jest dobry, bo jest … darmowy. Prawdę mówiąc to największa zaleta tego typu bezpłatnych usług.
Często darmowy VPN to w rzeczywistości serwer proxy. Taki serwer maskuje IP użytkownika, ale zazwyczaj nie szyfruje całej komunikacji z internetem. Dzięki serwerowi proxy zabezpieczysz tylko np. przeglądarkę, a nie pocztę czy też komunikatora internetowego.
Darmowy VPN od przeglądarki Opera to w rzeczywistości proxy, który nie daj tak wysokiego poziomu anonimowości i bezpieczeństwa, co “rasowy” VPN.
To nie wszystko.
Spójrz na kilka ostatnich opinii użytkowników 1click VPN for Chrome – Free Proxy Server (Chrome VPN) dostępnego w Chrome Web Store:
“Tylko jedna lokalizacja plus duuze spowolnienie Chroma, nic ciekawego”
“Daje dwie gwiazdki bo działa, ale umożliwia jedną lokalizację i to strasznie wolno”
“Działa”
“Nie działa”
“Inne kraje są płatne scam”
“Trochę laguje, ale to norma w VPN, grunt, że bezpłatny”
Darmowy VPN często oznacza:
- wolne lub bardzo wolne połączenie,
- ograniczoną liczbę serwerów w jednej lokalizacji (nie możesz dowolnie wybrać przez jaki kraj chcesz się łączyć z siecią),
- ograniczoną liczbę transferu, np. 200 – 500 MB dziennie,
- brak możliwości korzystania ze stron do streamingu lub torrentowania,
- niejasną politykę dotyczącą prywatności Twoich danych (nie wiesz, co robi z nimi dostawca usługi, może je np. sprzedawać sieciom reklamowym).
Jeżeli zależy Ci na płynnym i naprawdę bezpiecznym korzystaniu z internetu, to darmowy VPN nie jest dobrym wyborem. Lepiej wykupić płatną usługę lub używać tej wbudowanej w program antywirusowy.
Wahasz się? Wielu zaufanych dostawców oferuje bezpłatny okres próbny, np. 30 dniowy. Będziesz miał czas na przetestowanie VPN i sprawdzenie jego możliwości.
VPN: co to jest i jak z niego korzystać – 10 zasad
Zebraliśmy podstawowe zasady, które pomogą Ci wybrać dobry VPN.
- Wybierz dostawcę VPN, do którego masz zaufanie – to szalenie ważne, bo VPN szyfruje i anonimizuje Twój ruch w sieci, a jednocześnie wciela się w rolę dostawcy internetu: widzi na jakie strony wchodzisz i co na nich robisz.
Solidne firmy oferujące VPN deklarują, że nie zbierają i nie udostępniają danych klientów zewnętrznym podmiotom (polityka “zero logs”). Informacje o naszej aktywności w sieci nie trafią do sieci reklamowych, a niektóre firmy odmawiają nawet zbierania/ujawnienia informacji na życzenie sądu.
Z drugiej strony jest wiele firm VPN, które nie mają skrupułów. Dane użytkowników to chodliwy towar i da się na nim nieźle zarobić…
Przed wyborem usługi VPN dokładnie przeczytaj politykę prywatności dostawcy i sprawdź czy w przeszłości udostępniał dane klientów trzecim stronom.
- Czy są ograniczenia w transferze danych – wiele darmowych VPN ogranicza transfer do np. 200 – 500 MB na dzień. To znaczy, że Twój limit wyczerpie się bardzo szybko i raczej nie obejrzysz serialu na amerykańskim Netflixie – godzina filmu w średniej jakości “kosztuje” ok. 0,7GB. Nie wliczamy tutaj przeglądania stron, wysyłania emaili czy też korzystania z Messengera lub innego komunikatora.
Jeżeli chcesz swobodnie korzystać z sieci to wybierz VPN bez ograniczeń w transferze danych.
- Jaka jest szybkość połączenia – dla wielu osób to bardzo ważny element. VPN potrafi spowolnić Internet, a jeżeli ruch przechodzi przez bardzo obciążony serwer, to korzystanie z sieci bywa irytujące.
Im więcej serwerów udostępnia dostawca, tym większa szansa, że korzystanie z internetu będzie płynne.
Największe firmy oferujące komercyjny VPN mają nawet 2000 – 3000 serwerów w kilkudziesięciu krajach na całym świecie. Jeżeli jeden serwer jest przepełniony, to możesz przełączyć się na inny – masz duży wybór.
Zapchane serwery to problem bezpłatnych VPN. Chętnych na skorzystanie z darmowych usług jest wielu, a firma udostępnia np. tylko jeden serwer w jednym kraju.
Przed wyborem oferty sprawdź czy usługodawca nie ogranicza szybkości dla użytkowników.
- Liczba serwerów udostępnionych klientom – to nawiązanie do poprzedniego punktu. Wiesz już dlaczego liczba serwerów jest tak ważna.
Dużo serwerów to zazwyczaj lepsza szybkość połączenia i wyższa jakość korzystania z internetu.
Jest też kwestia bezpieczeństwa.
Dostawca internetu jest w stanie sprawdzić z jakim serwerem VPN nawiązałeś połączenie (tego nie zamaskujesz) – ważne, żebyś miał dostęp do serwerów w lokalizacji, która zapewnia, że Twoja aktywność nie będzie tropiona przez organy ścigania.
VPN – zasady wyboru
- Ile kosztuje VPN – cena, czyli jeden z kluczowych czynników wyboru usługi. Zainteresowanie VPN jest tak duże, że usługodawcy konkurują między sobą oferując coraz więcej promocji.
VPN od solidnych, sprawdzonych i bezpiecznych firm możesz kupić za 4,16 zł – 57,53 zł za miesiąc.
Cena VPN zależy m.in. od liczby urządzeń, które mogą jednocześnie korzystać z usługi, czasu, na który została ona wykupiona (VPN opłacony na dwa lata z góry będzie z pewnością tańszy) oraz dodatkowy funkcji czyli np. darmowej pomocy technicznej.
Ciekawym rozwiązaniem może być kupienie VPN w pakiecie z programem antywirusowym. Taką opcję ma wielu renomowanych producentów antywirusów.
Plusy tego rozwiązania: oprócz VPN dostaniesz kompleksową ochronę swojego komputera/smartfona oraz inne przydatne narzędzia. Minusy: często takie VPN nie mają parametrów porównywalnych do usług wyspecjalizowanych firm (m.in. ograniczenia w transferze danych, mniej serwerów).
- Liczba urządzeń, które możesz jednocześnie podłączyć do VPN – to ważny czynnik jeśli lubisz korzystać z sieci przez kilka urządzeń (komputer, laptop, tablet, smartfon, telewizor) lub usługa ma być dostępna dla wielu osób (np. w rodzinie).
Na co możesz liczyć? Zazwyczaj komercyjny VPN pozwala jednoczesne podłączenie do 5-6 urządzeń. W bezpłatnej ofercie dostęp ograniczony jest najczęściej do jednego komputera lub smartfona.
Przed opłaceniem usługi VPN sprawdź dokładnie ofertę, czy dostawca ma plan rodzinny, a może wystarczy Ci tylko subskrypcja na 1-2 urządzenia.
- Czy VPN pozwala na ściąganie torrentów i oglądanie filmów w streamingu – niektóre firmy uniemożliwiają korzystanie z sieci P2P lub serwisów streamingowych. Jeżeli interesujesz się VPN ze względu na możliwość anonimowego ściągania torrentów to wybierz dostawcę, który nie blokuje tej opcji.
- Czy dostawca zwróci Ci pieniądze? – możesz być niezadowolony z usługi i zażądać zwrotu pieniędzy. Renomowani dostawcy gwarantują odesłanie pieniędzy np. w ciągu 30 dni od zakupu. Sprawdź, czy firma, od której chcesz kupić dostęp do VPN ma taką opcję.
- Możesz skorzystać z okresu próbnego? – nikt nie lubi kupować kota w worku, tym bardziej przy wyborze produktu związanego z prywatnością i bezpieczeństwem.
Poszukaj firmy, która oferuje bezpłatny okres próbny, u niektórych dostawców masz nawet 60 dni gratis, bez zobowiązań.
- Czy rzeczywiście masz do czynienia z prawdziwym VPN? – część VPN to w rzeczywistości serwery proxy. Czym się różnią?
Np. “VPN” w przeglądarce Opera to faktycznie proxy, który co prawda ukrywa IP użytkownika, ale szyfruje tylko zapytania DNS, a nie cały ruch wychodzący z komputera/telefonu.
Owszem, proxy jest użyteczny i z pewnością poprawi Twoją prywatność w sieci. Pytanie jakiej usługi szukałeś.
Zależy Ci na maksymalnej anonimowości i bezpieczeństwie? Sprawdź czy VPN to VPN, a nie proxy.
Jaki VPN wybrać – niezależne testy
Niełatwo znaleźć rzetelne badania jakości poszczególnych VPN. W sieci jest sporo rankingów, które mają niewiele wspólnego z obiektywnością. Często promują usługę firmy, która daje właścicielowi strony największą prowizję od sprzedaży VPN.
Jak zatem wybrać VPN o rzeczywiście dobrych parametrach i należący do dostawcy szanującego prywatność swoich klientów?
Wskazówek możesz poszukać w testach VPN przeprowadzanych przez niezależne laboratoria. Nie jest ich zbyt wiele, bo eksperci skupiają się na badaniu programów antywirusowych. Mamy jednak pewne wskazówki.
Ocena VPN
Wyniki dla dwóch dostawców – Norton Secure VPN i Kaspersky Secure Connection – ogłosiło w grudniu 2022 roku laboratorium AV-Test. Oba produkty dostały wyróżnienie „Approved Virtual Private Network Solution”.
Spójrzmy na szczegółowe informacje. Autorzy badania przyznali punkty: maksymalna liczba to 3, 2 punkty oznaczają przeciętną, a 1 punkt bardzo słabą usługę.
- Norton Secure VPN (dostępny na Windows, Android, iOS) zdobył:
- 3 punkty za połączenie z serwerami na tym samym kontynencie w przypadku pobierania i 2,7 przy wysyłaniu,
- 2 punkty za pobieranie (połączenie z Europy z serwerem w Azji) oraz 2,1 za przesyłanie,
- 2 punkty w przypadku opóźnień.
Jakość połączenia z torrentami nie była oceniana (Norton nie oferuje wyboru kraju ani serwera),
- Kaspersky Secure Connection (dostępny na Windows, Mac, Android, iOS) zdobył:
- 3 punkty za połączenie z serwerami na tym samym kontynencie w przypadku pobierania i wysyłania,
- 3 punkty za pobieranie (połączenie z Europy z serwerem w Azji) oraz 1,4 za przesyłanie,
- 2 punkty w przypadku opóźnień,
- 2,7-2,9 punktów za połączenie z torrentem.
Warto wiedzieć, że oba VPN zapewniały płynny streaming filmów (nawet w jakości 4K) oraz niski wskaźnik PING (pozwala na ocenę szybkości/jakości połączeń sieciowych, miara ważna dla graczy, bo mówi o opóźnieniu podczas rozgrywki online). Laboratorium pozytywnie oceniło politykę firm w zakresie przejrzystości i poufności danych użytkowników.
Poprzedni test został wykonany w grudniu 2021 roku i dotyczył:
- F-Secure Freedome – słaby wynik VPN jeżeli chodzi o szybkość pobierania i wysyłania (poniżej średniej dla branży), słabsze niż w pozostałych badanych VPN opóźnienia przy połączeniach lokalnych, oferował natomiast zabezpieczenie przed stronami z malware oraz służącymi do phishingu,
- Kaspersky Secure Connection – drugie miejsce pod względem szybkość pobierania i wysyłania, publikuje otwarty raport przejrzystości i poddaje się niezależnym audytom, niski PING,
- NordVPN – oferta z najlepszymi średnimi wynikami jeżeli chodzi o szybkość pobierania i wysyłania, jakość usług i polityki prywatności oceniają zewnętrzni audytorzy, niski PING, bardzo dobre parametry dla korzystających z torrentów.
Warto też spojrzeć na zestawienie przygotowane przez ceniony serwis Privacytools.io. Jego autorzy wymienili 6 sieci VPN, które w 2022 roku najlepiej zapewniały prywatność i bezpieczeństwo: NordVPN, Surfshark, ExpressVPN, Mullvad, ProtonVPN, Sentinel (nowy projekt usługi opartej na zdecentralizowanej sieci serwerów).
Wszyscy wymienieni dostawcy działają poza Stanami Zjednoczonymi lub innymi krajami Five Eyes (wspólnota wywiadowcza Australii, Nowej Zelandii, Kanady, Wielkiej Brytanii i USA), używają silnego szyfrowania, przyjmują płatności gotówką/kryptowalutami, obsługują OpenVPN, nie zbierają logów oraz od dłuższego czasu działają na rynku.
Pamiętaj, żeby używać VPN zgodnie z prawem. Nawet firmy, które deklarują ścisłe przestrzeganie zasady “zero – logs” mogą zmienić zdanie. NordVPN zmienił politykę prywatności w 2022 roku i dopuścił rejestrowanie aktywności użytkowników na wyraźne żądanie sądu.